dinsdag 29 juli 2008

VAN EEN BLOEIENDE MISSIE, PATER & DOMINEE in 1812 en 1942

Soms moeten we iets rechtzetten, wat in haast & geest­drift over het hoofd is gezien. De zeereis duurde 6 i.p.v. 8 maan­den, toch nog een flinke hap-in-de-tijd. Vorige week zag U in de prachtige kathedaal van Batavia het resultaat en de kracht van een bloeiende Missie, opgestart door onze Millse Jacob Nelissen. Vermogende ambtena­ren, militairen en planters ston­den op Java als goedgeefs bekend. Multatuli had niet in alles ge­lijk; de met bloed gecementeerde (..) postweg, ooit door Daen­dels, in de lengte dwars over Java aangelegd, diende ook de missies en diende in ruime zin de onderlinge commumicatie.

ORDEN
Nederland had zijn kolonieen goed georganiseerd en niet alleen de burgerlijke overheid, ook de besturen van de reli­gieu­ze orden konden goed plannen. De Jezuieten missio­neerden op Java, de Capucij­nen hadden Sumatra en Celebes als werkge­bied en de paters van het Goddelijk Woord deden hun best op Borneo en de Bantu-eilanden.

FAMILIESTAMBOOM
WAT IS ER NU NOG VAN OVER ? Dat horen wij altijd, wanneer een familie in genealogische kringen, haar stamboom presen­teert. Welke families zijn in ons dorp of regio nog verwant aan Jacob Nelissen. Zonder U te vermoeien met veel jaartal­len hebben wij een en ander nagetrokken. Jacob Nelissen had een broer Michiel, die op 8-jarige leeftijd overleed. Uit een eerder huwelijk van zijn vader Willibrord Nelissen leefden 2 halfzussen, die als Cornelia (Nilliske *1744) en Theodora (Dirris *1746) Wilbers resp. trouwden met Peter Jans Aben en Lucas van den Hooven. Een andere zoon en dochter van Wilbert Nelissen stierven jong. Daarmee is deze tak van de NELIS­SEN-familie in de mannelijke lijn uitgestorven. Van moederszijde was een half­broer Jan de Vael (*1738) in het gezin opgenomen. Volgens een akte uit 1783 (RA arch.Land van Cui­jk) Cuijk erfde deze Jan de Vael de boerderij in het Meulengat. Wat is er nu nog over van de FAMILIE DE VAEL (Vaa­l)? Jan is ons enige aankno­pings­punt. De naam komt in Mill en omge­ving niet meer voor. De laatste telgen zijn Wil­helmina de Vaal, welke in 1887 trouwt met Gerar­dus Meulepas en gaat wonen op de Kroondo­mein-hoeve De HOF TEN HOVE. Dat is de boerderij, waar momenteel de familie Jilessen-van de Kolk woont en werkt. Maria de Vaal, een zus van Wilhelmina trouwde in 1893 met Johannes Vloet, de pach­ter van de Kroon­domein­-hoeve HET HEKKEN. In de volksmond heette hij d'n BEKSE HANNES, omdat deze boerderij aan de BEEK was gele­gen. Mina Selten, de weduwe van Piet Vloet, wonende momenteel in Aldenhorst is waarschijn­lijk de oudste Mille­naarse, die kan zeg­gen, dat ze familie is van Mgr.Jacob Nelis­sen, de eerste Apostolisch Prefect van Nederlands-Indie en de stichter van de Missie op Java.

DOMINEE en KATHOLIEK
Maar wat is er nog over van de Missie ? Heel veel! Het boek DE EEUW VAN MIJN VADER, alom bekend en meestal overvraagd in biblio­theken, geeft een pracht voorbeeld en meteen antwoord op deze vraag. Onlangs lazen wij een artikel, dat genoemd boek van GEERT MAK als onderwerp had. In 1942 samen geinter­neerd door de Jappen in de kampen op Java en Birma doen pater en dominee de zielzorg onder de kampbewoners en krijgsge­vangenen. Er is geen verschil in uitleg en godsdienst-beleving van katho­lieken en protestan­ten. Ook niet als iemand vraagt om een vloeitje voor het draaien van een sigaret. De dominee scheurt dan een dun velle­tje uit zijn psalm­boekje en ook de pater ziet al­lengskens zijn brevier minder complee­t worden. Er is maar een probleem: het verhuizen. Langs de BIRMA spoorweg komt dat herhaaldelijk voor. De pater en dominee MAK dragen dan samen het meeneem-reis-altaar met de paramenten van de priester van kamp naar kamp. Een krijgsgevangen kampbewoner heeft dit tafereel op toilet­papier weergege­ven. Wij vonden het onlangs in KAP & KOORD, een periodiek van de Capucijnen met als onder­schrift: WAS DIE PATER TOCH MAAR PROTESTANT!! Die pater was EZECHIEL VER­GEEST, geboortig van Beers. Uit onze regio. (Hw.) (wordt vervolgd)

bronnen: KAP en Koord, OFM.cap.
BS gem. Mill.
doopboeken Widenheem-collectie WHC.
Streekarchief LVC.Grave.
archief Berchmanianum Nijmegen.
datum: 14 juli 2008
tekst: h e n k v a n d e w e e m .
bijlage: fotocopie tijdschr. OFM.cap.

E-mail: vriendenkringmyllesheem@hotmail.com
www.vriendenkringvanmyllesheem.blogspot.com

Geen opmerkingen: